ثبت ملی صنایع دستی استان، راهی برای حفظ میراث فرهنگی و رونق اقتصادی
گفت‌وگوی اختصاصی باهنده با مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به مناسبت روز جهانی صنایع دستی و هفته ملی صنایع دستی:
سیدمجتبی امیرحسینی، مدیرکل صنایع دستی و گردشگری استان در خصوص هفته ملی صنایع دستی و روز جهانی صنایع دستی و دلیل نامگذاری این روز گفت: روز جهانی صنایع‌دستی (۲۰ خرداد) به پیشنهاد شورای جهانی صنایع‌دستی (WCC) و با هدف پاسداشت نقش حیاتی هنرمندان صنایع‌دستی در حفظ فرهنگ، هنر و هویت ملت‌ها نامگذاری شده است. این روز، فرصتی است تا توجه افکار عمومی به ارزش‌های فرهنگی و اقتصادی صنایع‌دستی جلب شود.
«هفته ملی صنایع‌دستی» (از ۲۰ تا ۲۶ خرداد)
در ایران، به دلیل اهمیت گسترده صنایع‌دستی در تاریخ، فرهنگ و اقتصاد ملی، هفته‌ای به عنوان «هفته ملی صنایع‌دستی» (از ۲۰ تا ۲۶ خرداد) در نظر گرفته شده که طی آن برنامه‌های متنوعی برای معرفی، تجلیل و حمایت از هنرمندان برگزار می‌شود.
هدف ما از گرامی‌داشت این مناسبت، گفت‌وگوی عمومی درباره مسائل، ظرفیت‌ها و چشم‌اندازهای این حوزه است. صنایع‌دستی نماد کارِ دست و ذهن ایرانی‌ست؛ تلفیقی از هنر، زیست‌بوم و فرهنگ. امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه به این ظرفیت هستیم؛ هم برای حفظ ریشه‌های فرهنگی، هم برای خلق فرصت‌های اقتصادی در دل روستاها و شهرها.
وی در خصوص برنامه های هفته صنایع دستی و گردشگری گفت: به مناسبت هفته صنایع‌دستی، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کهگیلویه و بویراحمد مجموعه‌ای از برنامه‌های فرهنگی، تجلیلی و توسعه‌محور را با هدف ترویج و حمایت از هنرهای سنتی استان برگزار می‌کند. مهم‌ترین برنامه‌های این هفته عبارتند از:
- مشارکت در برپایی جشنواره توسعه روستایی با محوریت صنایع‌دستی و نقش بوم‌گردی‌ها در رونق فروش محصولات
این جشنواره با حضور فعال هنرمندان، صنعتگران، جوامع محلی و فعالان بوم‌گردی برگزار می‌شود و بستری برای معرفی ظرفیت‌های روستایی استان در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری ایجاد می‌کند.
-تجلیل از هنرمندان شاخص و پیشکسوتان صنایع‌دستی استان
در این آیین، از چهره‌های تأثیرگذار و هنرمندان برجسته که سهم بسزایی در حفظ، احیا و آموزش هنرهای سنتی استان داشته‌اند، تقدیر به‌عمل خواهد آمد.
- بازدیدهای میدانی از کارگاه‌های فعال صنایع‌دستی در سطح استان
این بازدیدها با هدف شناسایی ظرفیت‌ها، مسائل و نیازهای هنرمندان و نیز بررسی میدانی روند تولید صنایع‌دستی در مناطق مختلف صورت می‌گیرد.
چشم‌انداز ما، تبدیل صنایع‌دستی به یکی از ارکان اصلی اقتصاد روستایی و فرهنگی استان است
وی درخصوص عملکرد چند ماهه، چشم انداز و دغدغه های حوزه گردشگری استان و چالش ها و مشکلات پیش روی هنرمندان حوزه صنایع دستی استان گفت:
در حوزه صنایع‌دستی، تلاش ما در یک‌سال گذشته این بوده که از ظرفیت هنری بومی استان برای اشتغال، آموزش، و هویت‌بخشی فرهنگی بهره‌برداری کنیم.
در همین راستا، بیش از ۱۴۰۰ نفر از جوانان، زنان روستایی و عشایر استان در رشته‌های مختلف آموزش دیدند؛ از گلیم و جاجیم تا چرم‌دوزی.
همچنین حدود ۲۵۰۰ مترمربع تولید صنایع‌دستی به‌صورت مستقیم ثبت شده که بیانگر پویایی نسبی تولید در استان است.
در بخش حمایت مالی، ۱۳۰ هنرمند فعال به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات حمایتی معرفی شدند و این مسیر را همچنان با جدیت دنبال می‌کنیم.
در خصوص زیرساخت نیز، سه بازارچه صنایع‌دستی در مناطق یاسوج، گچساران، و دهدشت وارد مرحله انتخاب پیمانکار و مناقصه تجهیز شده‌اند که می‌توانند به تحول جدی در عرضه و فروش محصولات منجر شوند.
روستای سربیشه گچساران نیز با محوریت گلیم و جاجیم، به‌عنوان روستای ملی صنایع‌دستی قرار دارد که افتخاری برای استان است.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی هنرمندان صنایع‌دستی در استان کهگیلویه و بویراحمد، نبود بازار فروش پایدار و متناسب با ظرفیت و کیفیت تولیدات آن‌هاست. با وجود مهارت‌های بالای هنرمندان ما، به‌ویژه در رشته‌هایی مانند گلیم، نمد، احرامی‌بافی و معرق‌چوب، عدم دسترسی به بازارچه‌های دائمی و نمایشگاه‌های تخصصی باعث شده بخشی از تولیدات، بازار مناسبی نداشته باشند.
از دیگر مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
محدودیت در دسترسی به مواد اولیه باکیفیت و ارزان، به‌ویژه در مناطق روستایی و عشایری
مشکلات بیمه‌ای و نبود پوشش حمایتی پایدار برای بسیاری از فعالان این حوزه
ضعف در آموزش‌های نوین و به‌روزرسانی طراحی محصولات متناسب با نیاز بازارهای داخلی و خارجی
فقدان شبکه توزیع حرفه‌ای و دیجیتال‌سازی فروش که منجر به وابستگی به بازارهای فصلی شده است
کمبود تسهیلات ارزان‌قیمت برای هنرمندان
البته دغدغه‌هایی هم وجود دارد؛
از جمله نبود بازار فروش پایدار، کم‌توجهی به برندسازی، و مهاجرت نسل جدید از هنرهای بومی. با این حال ما مصمم هستیم با استفاده از ظرفیت تعاونی‌ها، نمایشگاه‌های ملی، حمایت‌های فناورانه و آموزش‌های هدفمند، آینده صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد را روشن‌تر کنیم.
چشم‌انداز ما، تبدیل صنایع‌دستی به یکی از ارکان اصلی اقتصاد روستایی و فرهنگی استان است؛ با تکیه بر اصالت، مهارت، و نوآوری.
یکی از مهم‌ترین مشکلات ما در حوزه صنایع‌دستی، ناتمام‌ماندن زنجیره ارزش است. هنرمند تولید می‌کند، اما حلقه‌هایی مثل بسته‌بندی، برند، بازار فروش و ارتباط با بازارهای ملی و بین‌المللی هنوز به‌خوبی شکل نگرفته است.
در تلاش هستیم با ایجاد بازارچه‌های دائمی، آموزش هنرمندان، تقویت بسته‌بندی و فروش آنلاین، این زنجیره را کامل کنیم تا صنایع‌دستی به منبعی پایدار برای اقتصاد خانواده‌های محلی تبدیل شود
۲۴ عنصر از صنایع‌دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
امیرحسینی در خصوص آثار صنایع دستی موجود در استان و ثبت ملی این آثار گفت: تا امروز ۲۴ عنصر از صنایع‌دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این عناصر بازتاب‌دهنده‌ی سبک زندگی، مهارت‌های بومی و نیازهای زیستی اقوام ساکن در این منطقه هستند. مهم‌ترین آن‌ها شامل انواع دست‌بافته‌های داری و ابزارها و وسایل روزمره زندگی عشایری و کشاورزی است.
از جمله این آثار می‌توان به گلیم مشته، گلیم سوزنی، جاجیم‌بافی، گلیم نقش برجسته، گهواره سنتی عشایری (که در زبان محلی "ته‌ته" نامیده می‌شود)، فلاخن یا "کیفار"، سیاه‌چادربافی، وریس‌بافی و چندین اثر دیگر اشاره کرد و ثبت این عناصر ملی نه‌تنها گامی در جهت حفظ میراث معنوی و هنری اقوام استان است، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز رونق اقتصادی جوامع محلی و معرفی بهتر هویت فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد در سطح ملی و بین‌المللی باشد.
ما با جدیت به دنبال تقویت زنجیره تولید، آموزش و بازار صنایع‌دستی هستیم تا این گنجینه‌های فرهنگی به جایگاه شایسته خود برسند.
انتهای پیام
